1. Naar inhoud
  2. Naar hoofdmenu
  3. Naar hoofdmenu

Verplichte zorg (Wvggz)

Anoniem chatten

In de meeste gevallen zoeken mensen hulp als zij die nodig hebben. Heb je een gebroken been? Dan ga je naar het ziekenhuis. Heb je psychische problemen? Dan zou je naar een psycholoog kunnen gaan. Het is in sommige gevallen ook mogelijk dat je gedwongen zorg krijgt. Je kiest hier dan niet voor, maar anderen vinden het nodig - voor jou en je omgeving - dat je zorg krijgt. Dat is als je een gevaar vormt voor jezelf of anderen. Verplichte zorg kan natuurlijk niet zomaar. Hieronder leggen we uit hoe het precies werkt.

Wet verplichte gezondheidszorg (Wvggz)
Hoe verplichte zorg werkt, is vastgelegd in wetten. Niet heel lang geleden is er een verandering geweest in de wet over verplichte zorg. Per 1 januari 2020 verving de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), samen met de nieuwe Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten (Wzd), de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). De nieuwe wet regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening.

De belangrijkste kenmerken van deze nieuwe wet zijn:

  • Het uitgangspunt van de Wvggz is dat verplichte zorg alleen mag worden toegepast als het écht niet anders kan.
  • De verplichte zorg moet zo kort mogelijk duren en de minst ingrijpende vorm van behandeling moet worden ingezet. 
  • De wet geeft cliënten, familieleden en naasten meer inspraak bij de beslissing of verplichte zorg nodig is. Dat kan worden vastgelegd in een zorgkaart, een zorgplan of een eigen plan van aanpak.
  • Mensen kunnen naast in de kliniek ook thuis of in een polikliniek verplichte zorg krijgen (we noemen dit ‘ambulant’).

Wat is de Wvggz?

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening.

Wanneer is er sprake van verplichte zorg?
Verplichte zorg kan heel ingrijpend zijn en daarom wordt het ook alleen ingezet wanneer het echt niet anders kan. Verplichte zorg betekent dat je behandeling opgelegd kan krijgen zonder dat je daar zelf toestemming voor geeft. Verplichte zorg kan nodig zijn wanneer het gedrag van iemand met een psychische stoornis (daaronder valt ook verslaving) ernstig nadeel (gevaar) veroorzaakt voor hem of haar zelf en/of voor anderen. Een rechter besluit of er verplichte zorg moet plaatsvinden. De rechter kan verplichte zorg alleen opleggen als deze zorg:

  • de enige manier is om het ernstige nadeel weg te nemen;
  • proportioneel is (in verhouding staat tot het ‘ernstig nadeel’/het gevaar);
  • effectief is (resultaat oplevert).

Verplichte zorg bij VNN
VNN kan verplichte zorg verlenen aan mensen met langdurige complexe verslaving. Ook kan er sprake zijn van een psychiatrische aandoening en lichamelijke problemen (of een vermoeden daarvan), waarbij de persoon middelen gebruikt. Als er een goede reden is, kan verplichte zorg worden ingezet.

Gedwongen behandeling is bedoeld om te zorgen dat iemand voldoende lang nuchter is (minimaal 6 weken) om goed te beoordelen wat er aan de hand is (diagnostiek). Ook kan verplichte zorg nodig en helpend zijn om iemand te motiveren voor gespreks- of medicatietherapie of een eerder ingezet behandeltraject af te maken.

Voor de verplichte zorg die VNN levert, kan bijvoorbeeld een zorgmachtiging worden aangevraagd bij de rechter. Hier vind je meer informatie over zorgmachtigingen.

Klachtenprocedure
Wanneer je verplichte zorg krijgt kun je met je klacht terecht bij een van de regionale klachtencommissies Wvggz in Noord Nederland. Dit zijn onafhankelijke klachtencommissies die speciaal voor de Wet verplichte ggz in het leven zijn geroepen. Via de websites van de drie ggz-instellingen in het noorden is meer informatie te vinden (op de pagina zelf kun je meer informatie vinden over klachten in het kader van verplichte zorg):

Groningen 
Friesland
Drenthe

Voor vragen over een klacht in het kader van verplichte zorg kun je ook altijd contact zoeken met de klachtenfunctionaris van VNN via klachtenfunctionaris@vnn.nl. Wij nemen geen klachten in het kader van de Wvggz in behandeling, maar kunnen wel meer informatie verstrekken.

Advies of ondersteuning nodig?
Cliënten die met verplichte zorg te maken hebben, hebben recht op ondersteuning van een patiëntvertrouwenspersoon (pvp’er). De Stichting PVP is een landelijke stichting en de patiëntvertrouwenspersonen zijn dan ook onafhankelijk. De pvp’er komt op voor de belangen van cliënten en biedt hulp bij klachtenprocedures. Ze doen niets zonder de toestemming van de cliënt. Je kunt naar de website van de Stichting PVP gaan voor meer informatie.

Familieleden en naasten kunnen geholpen worden door een familievertrouwenspersoon. De familievertrouwenspersonen biedt een luisterend oor, geeft informatie en advies, kan bemiddelen en biedt hulp bij klachtenprocedures. Daarnaast kan de fvp’er ook helpen wanneer een familielid of naaste verplichte zorg nodig vindt. Je kunt naar de website van de Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen gaan voor meer informatie.