Het alcoholgebruik van Paul (61) was zo hevig dat een klinische opname nodig leek. Verslavingsarts Robert van de Graaf en huisarts Christiaan Spijker vonden echter een manier om dusdanig nauw samen te werken dat ze hem thuis konden begeleiden bij zijn detox.
Als iemand van een verslaving af wil, is het vaak verstandig om eerst een periode helemaal te stoppen met het gebruik. Dat noemen we detoxen. Dat kan gepaard gaan met vervelende bijwerkingen en soms medische risico’s. Daarom kan het nodig zijn om de detox in een klinische setting te doen, zodat er voldoende ondersteuning en medisch toezicht is.
Robert: ‘’Bij dempende middelen zoals alcohol, GHB of oxycodon, gaat je lijf compenseren voor de verdoving. Anders kan je niet functioneren. Als je het dempende middel weghaalt, kan die compensatie van het lijf zorgen voor hele heftige reacties: bloeddruk die omhoogschiet, diarree, pijn en vermoeidheid. We zien vaak psychische klachten zoals somberheid, stress en mensen kunnen ook verward raken. We willen mensen bij deze verschijnselen ondersteunen, zodat die niet te heftig worden en ze goed de detoxperiode doorkomen.’’
Paul: ‘’Ik dronk elke dag een fles whisky. Dat is zo gegroeid doordat ik in een moeizame relatie zat met iemand die ook veel dronk. Afzonderlijk zijn we stiekem steeds meer gaan drinken. Die relatie is heel naar afgelopen, wat me erg zwaar viel. Daardoor ging ik nog meer drinken, van ‘s ochtends tot ‘s avonds. Alleen bracht me dat juist nog dieper in mijn verdriet. Als ik een ochtend niet dronk ging ik zo erg trillen dat ik amper nog kon lopen. Ik heb dit eerder meegemaakt. Jaren geleden gebruikte ik veel drugs, tot aan heroïne aan toe. Ik ben toen opgenomen in een kliniek van VNN. Zo ben ik er vanaf gekomen.’’
Bij een klinische detox ga je naar een kliniek, een veilige omgeving. Onder 24 uurs begeleiding kom je de eerste dagen of weken door, soms ondersteund door medicijnen die de ontwenningsklachten verzachten. Een ambulante detox doe je thuis, nadat een verslavingsarts een intake heeft gedaan en heeft bepaald dat het kan.
Robert: ‘’We brengen de hele situatie in kaart. Bijvoorbeeld wat voor medicijnen eventueel nodig zijn. Daarbij stemmen we ook af met de huisarts. Je neemt mensen alleen klinisch op als thuis detoxen echt niet lukt. Bijvoorbeeld als er een risico is op ernstige complicaties als reactie op het stoppen, maar zo kunnen er meer redenen zijn. Bijvoorbeeld als mensen ver weg wonen en het niet verantwoord is dat zij zelf de auto in te stappen. Niet onder invloed van alcohol, maar ook niet nuchter, vanwege de ernst van de ontwenningsverschijnselen. Dit was bij Paul het geval.’’
Christiaan: ‘’Het werd duidelijk dat Pauls alcoholgebruik ernstig was en dat er mogelijk zelfs een klinische behandeling nodig was. Daar stonden echter wachttijden voor en regelmatig naar de poli in Groningen komen voor begeleiding was ook lastig voor Paul. Zo kwam ik in beeld. Het Idee ontstond om Paul thuis te laten detoxen, waarbij ik een groot deel van de controles op me zou nemen die normaal door de verslavingsarts gedaan worden. We spraken af om nauwkeurig te blijven afstemmen. Zo durfde ik het aan.’’
Robert en Christiaan vonden samen een werkwijze die goed werkte. Paul hoefde niet te wachten op een klinische opname, en kreeg meer medisch toezicht dan bij het gebruikelijke protocol voor een ambulante detox. Het was een ongebruikelijke aanpak, maar sloot precies aan op de situatie van Paul.
Robert: ‘’Het was een hele mooie samenwerking. Een soort drie-eenheid tussen VNN, de huisarts en de patiënt. Elke dag was er vanuit ons kort contact met de patiënt en wij waren beschikbaar voor de huisarts, mochten er vragen zijn. Alles bij elkaar liep dat zo efficiënt dat het bijna geen tijd kostte.’’
Christiaan: ‘’Het was bovendien leerzaam voor mij. Het voorschrijven van vitamines bleek bijvoorbeeld een grotere rol te spelen in het proces dan ik wist. Het plan en de communicatie waren heel duidelijk. De afbouw van de alcohol, het gebruik van medicatie, de aandachtspunten voor de controlemomenten, alles werd vastgelegd in een helder protocol. Dat werkte heel prettig. Drie keer per week deed ik controle bij Paul en bij vragen stemde ik af met Robert.’’
Paul: ‘’Eerst spraken we af hoeveel alcohol ik ging drinken. Eigenlijk als een soort medicatie die je afbouwt. Ik wilde zelf al helemaal stoppen, maar dat was niet verantwoord. Na het afbouwen kreeg ik medicatie als vervanger voor de alcohol. Ook dat bouwde ik af. Tegelijkertijd begon ik heel gezond te eten en dronk ik bijvoorbeeld gemberthee. Daarvoor at ik namelijk erg ongezond.’’
Niet elke klinische detox kan vervangen worden door een ambulante detox en niet elke ambulante detox kan op deze manier gedaan worden. Elk geval is anders en moet goed beoordeeld worden. In dit geval maakten meerdere factoren deze benadering mogelijk.
Robert: ‘’We hebben meerdere dingen benut. Een positieve ervaring met VNN, de goede relatie met de huisarts, en Pauls motivatie om op dat moment te veranderen. De nabijheid en bereidheid van de huisarts vulden de expertise van VNN vervolgens goed aan.’’
Christiaan: ‘’Het is voor mij geen dagelijks werk, dus het scheelde enorm dat Robert een duidelijk protocol had opgesteld. Als ik dat zelf had moeten maken had het me veel tijd gekost. Er moet wel een duidelijk besluit genomen zijn om te stoppen. Maar als een patiënt gemotiveerd is en je goed met diegene kunt communiceren, is er veel mogelijk. Dat werkt ook de andere kant op. Ik merk nu al in gesprekken met andere patiënten dat ze meer openstaan voor behandeling bij VNN als ik noem dat ik een gedeelte van de controles zou kunnen doen. De eigen huisarts is toch een bekend gezicht.’’
Paul: ‘’Het hielp mij dat ik goed met Christiaan kon praten. Bij de controles hadden we goede gesprekken waar ik veel steun aan had. Het was ook helpend om mijn omgeving te vertellen wat er gaande was. Het beste wat je kan doen is open kaart spelen, ook al schaam je je. Zo krijg je meer begrip. Mijn begeleiding door Robert is nu afgerond en het gaat goed met me. Mocht er toch iets gebeuren dan zijn Christiaan en Robert mijn vangnet.’’
*Dit verhaal is waarheidsgetrouw opgeschreven. Uit privacyoverwegingen is de naam ‘Paul' gefingeerd en hebben de personen op de foto niets te maken met degenen over wie dit gaat.
