“Rookt u?” Dat vroegen de huisartsen in Westerbork al in de spreekkamer. En patiënten konden tijdens het verpleegkundig spreekuur ook een stopadvies krijgen. Maar toch wilde huisartsenpraktijk Westerbork méér doen. En dus besloten ze in 2019 voor het eerst aan te sluiten bij Stoptober. Een interview met Liset, praktijkverpleegkundige en kartrekker van Stoptober binnen de praktijk.
“Zelf heb ik ook gerookt”, vertelt Liset eerlijk. 24 jaar geleden is ze gestopt. “Ik wou graag een kindje. Dus, ik moest er vanaf. De huisarts gaf me pleisters. En zwaaide me nog net na. En dat was het dan.” Het voorbeeld van Liset illustreert dat roken lang niet echt een gespreksonderwerp was in de gemiddelde huisartsenpraktijk.
Moeder van alle verslavingen
Gelukkig zijn de tijden veranderd. Ook in Westerbork. Liset: “Roken is de moeder van alle verslavingen. We zien het dagelijks in onze praktijk.” De wens om meer te doen voor mensen die roken, leefde dan ook al langer in huisartsenpraktijk Westerbork.
Stoptober
Liset had al vaker over Stoptober* gehoord. Een campagne waarbij mensen die roken worden uitgedaagd om 28 dagen (in de maand oktober) niet te roken. De campagne sprak haar aan. “Wat ik mooi vind is dat Stoptober zo laagdrempelig is. En de kracht van het samen doen. Elkaar motiveren.” Op een dag besloot ze de handschoen op te pakken en de huisartsenpraktijk aan te haken bij de campagne.
Het dorp in
Maar, wáár begin je dan? De eerste stap was het praktijkteam meekrijgen. De huisartsen, de apotheek die de nicotinevervangende middelen moest verstrekken… Toen dat eenmaal was gelukt ging Liset het dorp in. “Ik heb overal kaartjes neergelegd waarop mensen werden opgeroepen om mee te doen. Bij de boekhandel, de supermarkten (waar ze sigaretten verkopen)… Ook heb ik posters opgehangen. Plaatselijke kranten gebeld. En bij patiënten die al eerder hadden aangegeven dat ze wilden stoppen met roken, werd in de spreekkamer Stoptober onder de aandacht gebracht.” De praktijk moest natuurlijk zelf het goede voorbeeld geven. Huisartsenpraktijk Westerbork werd rookvrij gemaakt en er werden borden neergezet om duidelijk te maken dat er in en om het pand niet gerookt mocht worden.
“Misschien moet ik ook maar eens stoppen…”
Langzaam daalde Stoptober steeds meer in in Westerbork. Grappig genoeg maakte uiteindelijk een grote plastic oranje bal nog het meeste verschil. “De Stoptoberbal. Die hadden we in de wachtkamer gerold. Je kon er niet omheen. Die bal bracht het gesprek pas écht op gang. “Ik heb vroeger ook gerookt. Ik ben blij dat ik ben gestopt.” En: “Ja, misschien moet ik ook maar eens stoppen”.
Informatieavonden
Voor de mensen die hadden besloten om deel te nemen, organiseerde de praktijk in september, een maand voor Stoptober, 2 informatieavonden. Bewust niet in de huisartsenpraktijk om het zo laagdrempelig mogelijk te houden. Die avond stonden vragen centraal als: “Waarom is het zo moeilijk om te stoppen met roken?” en “Hoe kun je Stoptober het beste aanpakken?”. Er was een tool waarmee je kon uitrekenen hoeveel je bespaarde als je zou stoppen met roken. En een prikkelende stellingenlijst. “Ben ik verslaafd?” Liset herinnert zich 3 buurmannen die samen waren gekomen en elkaar motiveerden. “Prachtig om te zien.”
Inloopspreekuur
Tijdens de maand oktober zelf, was er iedere woensdagavond een inloopspreekuur in de huisartsenpraktijk. Deelnemers konden vrijblijvend ondersteuning krijgen. Waar er op de informatieavonden een handjevol mensen af kwamen, liep het spreekuur niet. “Waarschijnlijk was dat een te hoge drempel voor mensen. Dus hebben we op een gegeven moment een terugbelspreekuur ingepland. En dat werkte wel.” Een tip van Liset voor andere huisartsenpraktijken is dan ook om ruimte vrij te plannen in je spreekuur, voor mensen die ad-hoc ondersteuning willen.
Betrek GGD en verslavingszorg
Een andere tip die Liset graag wil meegeven is om de GGD en de verslavingszorg in de regio er bij te betrekken. “Hoe breder gedragen Stoptober is, hoe beter de campagne werkt.” Soms komt Liset in de praktijk mensen tegen die naast een tabaksverslaving ook nog een andere verslaving hebben. "Dan is goed contact met verslavingszorg voor een soepele doorverwijzing belangrijk."
Kracht zit in de herhaling
Terugkijkend is Liset tevreden over het eerste jaar Stoptober in de huisartsenpraktijk in Westerbork. Een mooi aantal mensen is dichterbij een rookvrij en dus fitter en gezonder leven. Dit jaar doet de huisartsenpraktijk dan ook weer vol enthousiasme mee. Want, zo zegt Liset overtuigd: “De kracht zit in de herhaling. Stoppen met roken wordt steeds meer een gespreksonderwerp”.
Straal positiviteit uit
Wat de huisartsenpraktijk van hun ervaring in 2019 meeneemt naar Stoptober 2020? Liset denkt even na. “Ik denk dat een absolute voorwaarde is dat je positiviteit uitstraalt. Je moet niet onderschatten wat het met mensen doet als een stoppoging mislukt. Mensen zien het als persoonlijk falen. Ik zeg altijd… je moet jezelf wel aardig blijven vinden. Daarom is Stoptober ook zo mooi. Het geeft je een kans om te 'oefenen'. En dat werkt.”
Ondersteuning door VNN
VNN kan huisartsenpraktijken ondersteunen door mee te denken over hoe ze Stoptober willen uitdragen. Ook kunnen we praktijken wijzen op relevante websites en apps en ze van Stoptobermateriaal voorzien. Interesse? Mail naar stoptober@vnn.nl
*Stoptober is een campagne waarbij mensen worden uitgedaagd om, samen met duizenden anderen, 28 dagen (in de maand oktober) niet te roken. Je wordt als Stoptober-deelnemer elke dag gesteund en aangemoedigd om het vol te houden middels de gratis Stoptober app, verschillende social mediakanalen, het gratis Stoptober magazine, in het Stoptopberhuis en via Stoptober.tv.
