"Ik wil weten wat het leven te bieden heeft"
“Ik was een berekenend straatschoffie toen ik hier een jaar geleden terechtkwam. Ik liet mij niets zeggen. Tegelijkertijd was ik er slecht aan toe: ik leefde voor de drugs, had ernstig ondergewicht, mijn gebit was stuk, ik was zwaar depressief. Ik leefde nog, maar het was op het randje.”
Eén dag voor zijn afscheid van VNN-kliniek Vossenloo vertelt Patrick (24) zijn verhaal.
Gevraagd naar hoe allemaal begon, schetst hij een jochie met verslaafde ouders dat op zijn 7e al voor zichzelf en zijn jongere zusje moest zorgen en uit stelen ging om te kunnen eten. Vanaf zijn 13e ging Patrick experimenteren met drank en wiet, waar snel coke en heroïne bijkwamen. Het mondde uit in dagelijks gebruik. De hiermee gepaard gaande criminaliteit bereikte een dieptepunt toen hij een grote geldbedragen verduisterde bij zijn werkgever. In afwachting van de rechtszaak kwam hij erachter dat hij een gevangenisstraf kon ontlopen door te kiezen voor hulpverlening. “Ik kreeg een verplichte opname van 6 weken op Vossenloo. Daarna koos ik zelf voor het langdurende programma voor volwassenen.”
Verbinding
De ontwenningsweken op de intensieve opname-afdeling waren loodzwaar. “Ik was heel erg ziek, sliep niet, had het constant koud en veel pijn in mijn botten. Psychisch was ik volkomen gevoelloos en dat bleef nog lang zo. Ondertussen vroeg mijn mentor elke dag: ‘Wíl je veranderen?’ Pas na 2 maanden viel het kwartje: ik wilde het niet écht. Vanaf dat moment begon ik meer gemotiveerd te raken en ging ook meer voelen. Dat zorgde eerst wel voor stemmingswisselingen en agressie: ik was dat niet gewend, wist niet wat ik met mezelf aan moest, was wantrouwig. Ik voelde geen verbinding met anderen. Terwijl dat nou net hét speerpunt is van het zelfhulpprogramma hier: je gaat een verbintenis aan. Je leeft en werkt in een groep die bestaat uit zo’n 20 tot 25 cliënten. We spreken elkaar aan op ons gedrag. Toen ik een keer flink agressief was geweest bijvoorbeeld, was een van de consequenties dat ik iedere keer bij het koffiedrinken een persoonlijk verhaal moest vertellen uit mijn criminele verleden. En daar moest ik dan ook steeds een verslag van maken, in totaal 18 keer. Dat gaf me veel inzicht.”
In de groep wordt ook geoefend met verschillende posities en verantwoordelijkheden. Zelf vond Patrick het best verrassend dat hij na een paar maanden al benoemd werd tot ‘gangmaker’, de hoogste functie in de groep. “Ik blijk goed te kunnen sturen en te organiseren. Het hielp me om meer in mijn kracht te komen: ik kreeg en nam verantwoordelijkheid. Ik was altijd een manipulerend persoon, maar als gangmaker kan je niet sjoemelen, dat valt onmiddellijk op.”
Creatief
Het behandelprogramma in Vossenloo duurt meestal een halfjaar, bij Patrick is deze periode een paar keer verlengd. Terugkijkend vindt hij dat een advies van zijn systeemtherapeut doorslaggevend is geweest. “Zij zei: ‘Neem jouw kleine ik bij de hand’. Eerst begreep ik dat niet goed. Maar na zelfonderzoek vielen de puzzelstukjes in elkaar. Ik moest het áángaan. Met vallen en opstaan, met emoties en ruzies, maar ik móest er doorheen.”
Wat hij ook een grote ontdekking vindt, is zijn brede interessegebied. “Ik ga naar activiteiten en lezingen. En ik heb een creatieve kant: ik blijk goed te kunnen tekenen en ik schrijf gedichten waarin ik veel kwijt kan!”
Nieuwsgierig
De dag na dit gesprek zal zijn afscheidsceremonie plaatsvinden. Daarna verhuist Patrick naar een beschermd-wonen-project en gaat hij zijn taakstraf uitvoeren. Hij knikt: ‘Ja, ik zal Vossenloo enorm missen, ik heb me nog nooit ergens zo verbonden gevoeld. Gelukkig blijven we ook na ontslag welkom op de koffie of om mee te eten.”
Ernstig: “Ik denk dat ik het ga redden. Nieuwsgierigheid mijn drijfveer. Ik wil weten wat het leven te bieden heeft.”