Wanneer een kind kampt met verslavingsproblemen, raakt dat het hele gezin. Daarom biedt VNN niet alleen hulp voor het kind of de jongere met een verslaving, maar ook voor de naasten in het gezin . Ingrid vertelt hoe een cursus bij VNN leidde naar hulp voor haar zoon Mark (17) en haar gezin. GGZ-agoog Annabel Luppes gaf de oudercursus ‘Help! mijn kind gebruikt!’ Daar begon de weg naar herstel voor Mark en het gezin.
De oudercursus ‘Help! mijn kind gebruikt!’ is voor ouders die zich zorgen maken over hun kind, meer willen weten over drugs en gameverslaving, of willen leren in gesprek te gaan met hun kind over deze onderwerpen. Ingrid en haar man ontmoetten Annabel voor het eerst op deze cursus.
Ingrid: ’’We hebben ons aangemeld voor de cursus omdat we het idee hadden dat Mark drugs gebruikte. We zagen gedragsveranderingen bij hem. Hij was vaak afwezig, kwam afspraken niet meer na en hing vaker rond op straat. We hebben hem een keer betrapt op het gebruik van een xtc-pil. Dat was nog maar het topje van de ijsberg, maar dat wisten we toen nog niet. De cursus zelf was heel nuttig. We kregen goede informatie en het waren ervaren mensen die de cursus gaven. Door de cursus kregen we al snel het idee dat het met Mark misschien wel erger gesteld was dan we dachten. We liepen in de cursus bijvoorbeeld vijf levensgebieden bij langs die door drugsgebruik beïnvloed kunnen worden. Bij Mark waren alle vijf levensgebieden behoorlijk verstoord.’’
Annabel vermoedde ook dat Mark en zijn ouders meer hulp nodig hadden. Ze gaf hen na afloop van de cursus haar kaartje. Kort daarna begon het contact met Mark vanuit haar rol als outreachend jongerenwerker.
Annabel: ‘’Het begon klein, met een simpele kennismaking. Gewoon samen een wandeling maken, zodat hij wist dat ik bestond. Daarna hebben we wekelijks afgesproken. Ik heb vooral ingestoken op écht contact maken, zonder te oordelen. Ik heb veel geluisterd naar Mark. Over hoe zijn wereld in elkaar zit en of hij daar tevreden over is. Over zijn gebruik en hoe hij dingen aanpakt.’’
Mark verwachtte in eerste instantie niet veel van het contact met Annabel. Zijn wereld draaide op dat moment om gebruiken.
Mark: ‘’Het gebruik begon bij mij met een af en toe en pilletje toen ik ongeveer vijftien was. Daarna ging het over naar cocaïne en later speed. Ik verkocht het toen zelf ook. Daardoor was het altijd in de buurt. Zo liep het snel uit de hand. Mijn vrienden begonnen ook steeds meer te gebruiken. Het werd op den duur normaal. Ik werd er impulsief en paranoïde van. Dat ging niet samen met school, dus ik zat veel thuis. Ondertussen verloor ik het contact met vrienden die niet gebruikten. Toen het contact met Annabel startte zag ik dat nog niet meteen zitten. Ik dacht eerst dat ze gewoon een waarschuwingspraatje zou houden en dat het daarbij zou blijven. Maar vanaf toen is het contact gebleven.’’
Kort nadat het contact tussen Annabel en Mark begon te lopen, startte Mark en zijn ouders met systeemtherapie. Systeemtherapie richt zich op relaties met familie en andere belangrijke naasten (het systeem). Het gaat om het herstellen of verstevigen van die relaties en het verbeteren van de communicatie met elkaar.
Ingrid: ‘’Op den duur werd ons systeemtherapie aangeboden vanuit VNN. We werden als gezin al een tijd geconfronteerd met Marks gedrag. We konden geen afspraken met hem maken, hij was vaak boos en hij ging telkens over grenzen heen. Hij is nooit agressief geweest, maar zijn gedrag had een grote impact op het gezin. Wij hadden hulp nodig om daarmee om te gaan. De systeemtherapie hielp ons bijvoorbeeld om als ouders dezelfde koers te varen. Dat was enorm waardevol, het bracht stabiliteit. Vaak waren de gesprekken alleen met mijn man en mij, maar soms ook met Mark en Annabel erbij. Zij hadden hun eigen contact, maar het was heel helpend dat het nooit helemaal gescheiden was van de systeemtherapie. Die samenhang was voor ons heel belangrijk. Het contact was heel open en transparant. We voelden ons daardoor als ouders heel erg gesteund en gehoord, door zowel Annabel als de systeemtherapeut.’’
Er volgde een periode van veel ups en downs. Mark was nog niet klaar om advies op te volgen en bleef gebruiken. Dat ging een paar maanden zo door, totdat Mark steeds verder afzakte. Hij werd opgenomen in de kliniek Vossenloo, maar daar hield hij het niet lang vol. Een tweede opname volgde kort daarna, in de kliniek Bolsterburen. Daar is hij in goed overleg weggegaan. Samen werd er gekeken naar wat er wél bij hem paste op dat moment.
Mark: ‘’Ik dacht eerst nog dat ik het wel alleen af kon. Na een week of twee in Vossenloo gaf ik het op. Het was behoorlijk confronterend. Van de ene op de andere dag zit je daar en heb je ineens niks om te gebruiken. Dan kom je jezelf echt tegen. Ik was nog niet klaar om helemaal te stoppen, maar ik ben daarna wel gaan minderen. Ik begon in te zien hoeveel effect het had op mijn omgeving. Later in Bolsterburen had ik meer motivatie. Ik wou er zelf graag heen om het te proberen, maar het paste niet goed bij mij. Ik vond er weinig aansluiting op de groep en ik miste thuis heel erg.’’
Annabel: ‘’Soms vertrekt iemand tegen advies in. Dat was hier niet het geval. We hebben afgesproken dat als de kliniek niet bij hem paste, we dan samen gingen zoeken naar wat er dan wél bij hem paste. Dat is vanaf het begin de rode draad geweest in zijn behandeling. We zijn constant naast hem gaan staan. We volgden hem en begeleidden hem in de kleine veranderingen waar hij klaar voor was. Soms is het moeilijk als iemand je advies nog niet opvolgt. Maar door vol te houden merk je dat het advies uiteindelijk toch doordringt. Ik hoor hem nu bijvoorbeeld dingen zeggen die ik hem tijden geleden op het hart heb gedrukt. Als een soort zaadjes die toen zijn geplant en nu opbloeien. Dat vind ik heel mooi.’’
Ondersteund door Annabel en de systeemtherapie werd het Mark steeds duidelijker dat hij helemaal moest stoppen met gebruiken. Hij heeft geprobeerd om het te houden bij af en toe alcohol drinken, maar dat leidde naar een eenmalige terugval. Die avond heeft hij toch weer gesnoven. Dat was voor hem signaal dat alleen minderen niet genoeg was. Het was de laatste keer dat hij heeft gebruikt of gedronken.
Het gaat nu goed met Mark, maar hij weet dat hij er nog niet helemaal is. Hij is nog in behandeling. Hij heeft deelgenomen aan een groep voor cognitieve gedragstherapie en heeft nu gesprekken bij een terugvalpreventiegroep. Dat wilde hij zelf graag.
Mark: ‘’Het is niet een verkoudheid ofzo, die zomaar weggaat. Het kan nu wel goed gaan, maar je bent nou eenmaal verslaafd en daar kom je niet zomaar vanaf. Daar moet je rekening mee blijven houden. Elke week ga ik nu naar een praatgroep met mensen die in hetzelfde traject zitten als ik. Ik heb snel het gevoel dat ik de enige ben die hiermee zit, maar in de groep merk ik dat anderen hetzelfde probleem hebben. Zij kunnen echt begrijpen wat ik doormaak. Daar heb ik veel aan. Ik moet zeggen dat ik echt respect heb voor VNN. Ze hebben het niet opgegeven met me. Ook niet als ik een vervelende houding had. Dat heeft echt mijn leven gered. Vooral Annabel is er altijd voor me geweest.’’
Als Ingrid vertelt over de aanpak van Annabel, krijgt ze tranen in haar ogen.
‘’Ik vind het zo goed van Annabel dat ze echt heeft kunnen aansluiten bij Mark. Ze zag hem voor wie hij is. Dat raakt me ook nu ik het vertel, want zo iemand leert je kind kennen als hij zich echt niet leuk gedraagt. Ik heb altijd het gevoel gehad dat Annabel door dat verslavingsgedrag heen kon kijken. Ze benaderde ze hem als mens en niet als verslaafde, maar zonder haar ogen te sluiten voor het probleem. Dat zorgde voor het vertrouwen. Ik denk dat iemand zich echt gezien moet voelen binnen een behandeling. En dat is bij hem zeker gebeurd.’’
Annabel kijkt met voldoening terug naar de weg die Mark en zijn ouders hebben afgelegd.
Annabel: ‘’Ik vind het mooi om te zien wat je kan bereiken met een investering vanuit de zorg. Je volgt iemand eigenlijk vanaf de straat, maar met een lange adem komt er uiteindelijk resultaat. Je leert iemand in zo’n lang traject ook goed kennen. Als hij gebruikte kon Mark soms akelig gedrag laten zien, dan legde hij alles buiten zichzelf en was hij best asociaal. Maar nu is hij nuchter en is hij netjes in het contact, hij luistert en je kan een goed gesprek met hem hebben. Het is ook een echte grappenmaker, een leuke jongen. Een wereld van verschil.’’
