"Het is net alsof je bij VNN zit. Er zit alleen een schermpje tussen."
Behandeld worden voor je verslaving. Dat gaat in deze bijzondere tijd net wat anders dan normaal. Bij VNN zijn veel poliklinische afspraken omgezet in telefonische afspraken of afspraken via beeldbellen. Zo krijgt Otto, samen met zijn vrouw, 1 keer per week systeemtherapie* via beeldbellen. Wat zijn hun ervaringen hiermee? Hoe is het om herstellende te zijn van een verslaving tijdens de coronacrisis? En hoe ervaart zijn behandelaar het beeldbellen?
Otto is 48 jaar en herstellende van een alcoholverslaving. Hij heeft al 8 maanden niet gedronken. Zijn individuele behandeling is afgerond. Wel krijgt Otto dus, samen met zijn vrouw, nog 1 keer per week systeemtherapie waarbij wordt gekeken naar onderlinge interactie en de verbetering hiervan. Sinds kort via beeldbellen. Otto en zijn vrouw kruipen dan samen achter het scherm.
Hoe ervaren jij en je vrouw het beeldbellen, Otto? 
“Je bent gewend om bij VNN langs te gaan. Dus mijn vrouw en ik hadden eerst wel onze bedenkingen. Maar, het valt niet tegen. Het voegt in deze situatie echt iets toe. Het is net alsof je bij VNN zit. Er zit alleen een schermpje tussen. Ik vind het ook niet extra vermoeiend of zo.”
Het valt niet tegen. Zitten er misschien zelfs voordelen aan beeldbellen?
“Je hebt natuurlijk geen reistijd. Prettig is denk ik wel dat wij geen kinderen in huis hebben of huisdieren die rondlopen. En we hebben de systeemtherapeut gelukkig al 2 keer fysiek ontmoet voordat de coronacrisis uitbrak. Dat is ook heel fijn.”
Zijn er dingen waar een behandelaar extra op moet letten bij geven van een behandeling via beeldbellen?
“Nee, hij moet gewoon doen zoals hij anders ook doet.”
Zou je je kunnen voorstellen dat de behandeling in de toekomst helemaal digitaal wordt?
“Een combinatie van fysiek en digitaal contact kan ik me zeker wel voorstellen ja. Beeld vind ik trouwens wel essentieel. Alleen bellen zou voor mij niet genoeg zijn. Ik heb gelukkig een goeie telefoon. Daar ben ik blij mee nu.”
Je bent al een paar maanden van de drank af en omschrijft jezelf als ‘herstellende’. Hoe ervaar je de coronacrisis? Is de verleiding om weer te gaan drinken nu groter?
“Nou, dat is wel grappig. Iedereen heeft het over sleur. Maar ik heb juist het gevoel dat bij mij de sleur is doorbroken. We hebben allemaal zo onze gewoonten. Ik ook. In mijn auto naar het werk… elke dag hetzelfde. En nu is het even anders en dat vind ik eigenlijk heel prettig. En slechte gewoonten kunnen nu juist ook wegvallen hè. Dat borreltje na het werk bijvoorbeeld. Dat moeilijke moment heb ik nu niet meer want ik ga niet meer naar mijn werk.”
Dat klinkt positief.
“Ja, het is ook een mooi moment om dingen anders te doen. Bewust te kijken naar hoe je je tijd indeelt. En na te denken over wat je leuk vindt. Maar goed, ik zit in een goeie flow. Ik ben herstellende. Trots op mezelf. Dat maakt wel verschil.”
Voor sommige mensen met een (actieve) verslaving is het een moeilijke tijd.
“Zeker. Dat kan ik me heel goed voorstellen. Weet je wat het is… Het is nu zó makkelijk om te drinken. Als je wilt kun je de hele dag thuis drinken. Anders had je bijvoorbeeld nog je collega’s om je heen. Een beetje sociale controle. Maar dat is weggevallen.”
Heb je tips voor moeilijke momenten?
“Nou ja, het mooie weer helpt mij echt. En ik wandel veel. Hup, wandelschoenen aan en dan even een half uurtje naar buiten. Tussen de vergaderingen door. De rustige plekken opzoeken. En verder, ja… Probeer deze tijd bewust te beleven. Het is ook een kans om dingen anders te doen.”
Naast Otto hebben we ook zijn systeemtherapeut, Johan, een aantal vragen gesteld over zijn ervaringen met het beeldbellen.
Johan, je bent de systeemtherapeut van Otto en zijn vrouw. Wat zijn je ervaringen met beeldbellen?
“Ik ben voorzichtig enthousiast. Als systeemtherapeut moet ik natuurlijk vaak meerdere mensen tegelijkertijd spreken. Man en vrouw, broer en zus… Dat is nu wat praktischer. Er is geen reistijd meer. Wat ik wel jammer vind is dat ik de lichaamstaal van mensen minder goed kan zien. Nu zie ik vaak alleen mensen hun gezicht. Terwijl lichaamstaal heel belangrijk is voor mij als therapeut.”
Vind je het ook vermoeiend? Jij bent als behandelaar nu veel aan het beeldbellen
“Ja, ik vind het wel wat vermoeiender dan als mensen gewoon bij mij op de poli komen. Je moet je goed focussen op beeld en geluid.”
Zijn er dingen waar je als behandelaar extra op moet letten bij beeldbellen?
“Nou, wat ik vaak doe en wat goed werkt… ik vraag mensen vaak eerst hoe ze er bij zitten. Om wat rust in het gesprek te creëren. Kun je vrijuit praten? Zijn de kinderen thuis? Voelen jullie je ontspannen?”
Een soort check-in eigenlijk
“Ja, precies. Verder probeer ik ook op te letten dat ik genoeg ruimte tussen de antwoorden laat. Omdat anders iedereen door elkaar heen gaat praten. En mensen wel het gevoel moeten hebben dat ze alles hebben kunnen zeggen wat ze kwijt wilden. “
Zou je je kunnen voorstellen dat in de toekomst de behandeling helemaal digitaal wordt?
“Nou, een combinatie van fysiek en digitaal contact kan ik me wel voorstellen. Soms is het goed dat mensen naar de poli komen omdat ze dan letterlijk even uit hun situatie zijn. Weg bij de dagelijkse gang van zaken. Al is het ook een voordeel dat ik door het beeldbellen, een beter beeld krijg van de thuissituatie van mensen. Je kijkt letterlijk even bij mensen naar binnen. Dat geeft mij ook weer nuttige informatie.”
*Systeemtherapie, ook wel relatie- of gezinstherapie genoemd, is een vorm van psychotherapie waarbij naar de problematiek van de cliënt wordt gekeken in relatie tot 'het systeem'. 'Systeem' staat voor alles wat een belangrijk onderdeel van de omgeving van de cliënt is. Dit kunnen gezin, relatie, familie en vrienden zijn maar ook maatschappelijke positie, cultuur en (geloofs)overtuigingen. Systeemtherapie wordt bij zowel bij individuele cliënten als ook bij relaties en gezinnen ingezet.
Bovenstaand verhaal is op basis van een interview tot stand gekomen. De namen zijn gefingeerd.