MDA++ staat voor multidisciplinaire aanpak voor kindermishandeling en huiselijk geweld. Het is een samenwerking van Veilig Thuis, Fier, de politie, GGZ, het Openbaar Ministerie, het MCL en VNN. Het MDA++ is gevestigd in Leeuwarden. Als hulpverleners vastlopen bij een casus met ernstig of langdurig huiselijk geweld, of als er sprake is van acute onveiligheid, kan het MDA++ hen adviseren. Het kan bijvoorbeeld gaan om kindermishandeling, verwaarlozing, maar ook geweld binnen een relatie. Met het gecombineerde inzicht van alle samenwerkingspartners, betrokken hulpverleners en de cliënten zelf, wordt er gekeken naar de situatie. Het is een bijzondere samenwerking waar veel kennis en ervaring samenkomt. Sinds 2018 is ook VNN aangesloten om expertise te bieden.
Jenny Zuiderveld is een van de medewerkers die namens VNN deelneemt aan het MDA++. Ze werkt als sociaal psychiatrisch verpleegkundige in het team FACT Noord Friesland van VNN. In haar dagelijkse werk gaat ze naar mensen toe die kampen met ernstige verslavingsproblemen. Zo komt ze uiteenlopende situaties tegen waar mensen zich in bevinden. Vaak is er sprake van een combinatie van problemen op meerdere levensgebieden. Soms is er ook sprake van onveiligheid binnen een gezin, een relatie of de omgeving van een cliënt. Deze situaties vragen om een bijzondere aanpak en ze brengen unieke leermomenten met zich mee voor hulpverleners. Het is deze ervaring die Jenny meeneemt in haar deelname aan het MDA++.
‘’Het is best indrukwekkend om deel te nemen aan het MDA++. We stappen natuurlijk een wereld in die niet de onze is, we zijn niet opgeleid voor dit soort geweldszaken. Het gaat ook vaak over kinderen, dat is op zichzelf al heftig. Daar moest ik echt aan wennen in het begin. Ik voelde gelukkig wel veel ruimte binnen het team om bij te dragen. Collega’s aan tafel hebben vaak wel enige kennis van verslaving en middelengebruik, maar regelmatig krijg ik de vraag om meer diepgang te bieden. Soms is er een casus waarbij het lijkt dat ik wat minder kan bijdragen, omdat er geen sprake is van middelengebruik. Toch kan het zijn dat ik door mijn kennis en praktijkervaring de juiste vragen weet te stellen waardoor belangrijke punten op tafel komen.’’
Veilig Thuis doet de selectie van casussen voor het MDA++. Zij onderzoeken hoe ernstig, acuut of langdurig het huiselijk geweld is binnen een casus en of de hulpverleners zijn vastgelopen. Eenmaal bij het MDA++ probeert het team samen duidelijk te krijgen welke hulp er nodig is om het patroon van geweld of verwaarlozing te doorbreken. De betrokken hulpverleners, maar ook de cliënten zelf zitten daarbij altijd aan tafel. Dit is een belangrijk element van de werkwijze.
‘’Voor de cliënt is het wel heftig om tegenover zoveel mensen te zitten die allemaal iets vinden van hun situatie. En soms willen ze er helemaal niet zijn. Maar zo worden ze wel echt serieus genomen. Er wordt niet óver hen gepraat, maar mét hen. Zo kunnen zij ook hun eigen verhaal en visie op het probleem delen. Ze worden meegenomen in het proces en dat maakt echt verschil. Je kunt als hulpverleners de mooiste dingen bedenken, maar als een cliënt het niet ziet zitten, gaat het niet werken. De ernst van de situatie komt vaak ook wel extra binnen doordat er zoveel experts tegelijk hun advies geven. Dat trekt mensen soms over de streep.’’
Het MDA++ buigt zich over gevallen waar eerder ontzettend moeilijk beweging in te krijgen was. Als het toch lukt om ze succesvol af te sluiten, voelt dat als een echte overwinning.
‘’Ons uitgangspunt is dat we net zo lang doorgaan totdat er sprake is van duurzame veiligheid. Dat betekent dat er minstens een half jaar of langer geen sprake meer is geweest van geweld, verwaarlozing of misbruik. Dat lijkt voor een gemiddeld persoon een minimale eis, maar bij deze gevallen is dat echt een grote overwinning. Vanuit dat stuk veiligheid kan er pas echt gewerkt worden aan de verschillende problemen die er verder spelen. De betrokken hulpverleners pakken dat traject op. Het MDA++ gaat verder met andere dringende casussen. Maar eerst moet het veilig zijn. Het is zo mooi om te zien welke ruimte er dan ontstaat.’’
Femke Boersma is vanuit Veilig Thuis een van de voorzitters van het MDA++. Sinds VNN in 2018 aansloot bij het MDA++, heeft ze gezien hoe waardevol de bijdrage is geweest van Jenny en haar collega’s.
‘’Bij het MDA++ aan tafel denken we niet als aparte organisaties, maar als team. Het is een proces geweest om dat zo te krijgen, daar hebben we echt in geïnvesteerd met z’n allen. Elke partner brengt waardevolle inzichten met zich mee. De expertise van VNN werd eerder wel gemist binnen het team. We weten allemaal wel iets van verslaving, maar dit is echt specifieke kennis. Bovendien speelt middelengebruik vaak een rol in de problematiek van de gezinnen die bij het MDA++ aan tafel komen. Het is merkbaar aan tafel tijdens de besprekingen dat Jenny en haar collega’s ervaring hebben met dit soort complexe situaties. Hun vragen zijn heel gericht en brengen het effect van de verslaving op de problematiek goed in beeld. Dat is ontzettend waardevol. We gaven dit thema altijd al aandacht en sinds VNN bij het MDA++ zit, komen deze problemen en ook de oplossingen nog helderder naar voren.’’
In de gemeentes Oosterstellingwerf, Westerstellingwerf en Opsterland loopt nu een pilot met lokale MDA++ teams. Ook in deze teams is VNN vertegenwoordigd. Femke ziet de MDA++ werkwijze in de toekomst een nog groter gebied bestrijken.
‘’Het is onze visie dat we deze werkwijze in nog veel meer gemeentes gaan toepassen. Wanneer het MDA++ een casus in beweging heeft gekregen kan deze dan overgedragen worden naar MDA Lokaal. Het is soms best een opgave voor mensen om naar Leeuwarden te komen en op deze manier is de hulp dichterbij. Het belangrijkste doel is om het effect van de MDA++ werkwijze te vergroten en zo meer mensen te helpen.’’
